ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਇੱਕ ਸੰਚਾਰ ਯੰਤਰ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸੈਲ ਫੋਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਡਿਵਾਈਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਅਵਾਜ਼ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲਾਂ ਬਣਾਉਣ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਸਰਫ ਕਰਨ, ਗੇਮਾਂ ਖੇਡਣ, ਹਾਈ-ਰਿਜ਼ੋਲੂਸ਼ਨ ਕੈਮਰਾ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੈਣ ਤੇ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗੈਜ਼ਟ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ,ਇਹਨਾਂ ਖੂਬਿਆਂ ਕਾਰਨ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨੂੰ“ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ“ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Advertisements

ਅੱਜ ਉਹ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਟੁਟ ਸੰਪਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਗੈਜ਼ਟ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੋਨੋਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਇੰਨੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਲੈਪਟੌਪ ਤੇ ਕਮਪਿਊਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘੱਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਜ-ਕੱਲ ਲੋਕ ਈ-ਮੇਲਾਂ ਭੇਜਣ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ ਕਰਨ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਕਾਊਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਾਵਰ ਪੁਆਇੰਟ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਮੋਬਾਇਲ ਤੇ ਹੀ ਕਰ ਲੈੰਦੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ 1) ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਮਿੰਟਾ-ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰ ਸਰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
2) ਇੰਟਰਨੈਟ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਿੰਗ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਕਾਰਨ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪਹੁੰਚ ਸੌਖੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ,ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਜ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਈਮੇਲਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਅਕਾਉਂਟ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ
3) ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਇੰਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਮੂਹ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਕਾਉਂਟਸ ਲੱਖਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੁੜਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
4) ਅਰਜ਼ੀ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੇ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ(1pplications)ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਹਾਰਤਾਂ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਨੋਰੰਜਕ ਸਰੋਤਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੁਫਤ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
5) ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਹੱਤਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਨੂੰ ਚਲਾ ਕੇ,ਵੀਡੀਓ ਚੈਟ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਕਲਪਨਾ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦਫਤਰ ਅਤੇ ਘਰ ਦਰਮਿਆਨ ਸੜਕ ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਹੈ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿੱਥੇ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਖਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ।
6) ਹਰ ਦਿਨ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹਰੇਕ ਦਿਨ ਦੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਅੱਜ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ (Search Location) ਕਰ ਸਕਦਾ ਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਉਚਿਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈ ਸਕਦਾ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਡ੍ਰਾਈਵਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਹਾਇਤਾ ਮੁਹਈਆ ਕਰਦੇ ਜੋ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਜਗਾ ਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁਦੇਂ ਹਨ।
7) ਸਾਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ: ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਦਰਖਾਸਤ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ,ਆਪਣੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਨਾਲ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ, 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ, ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਬੱਧਤਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਵੀਂ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਭਾਵੇਂ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਇਕ 24/7 ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਹੈ।
8) ਮਨੋਰੰਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ : ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਮਨੋਰੰਜਨ ਯੰਤਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਰੁਟੀਨ ਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਬੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਰਾਮਦੇਹ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਤੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਕੋਈ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਾਣੇ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।
9) ਸੁਰੱਖਿਆ ਡਿਵਾਈਸ :ਰੋਜਾਨਾ ਸੈਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਧੀਆ ਸੁਰਖਿਆਤ ਯੰਤਰ ਜੋਂ ਜੇਬ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆ ਜਾਂਦਾਂ, ਅੱਜ ਹਰ ਯਾਤਰੀ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਜਾਂ ਬੈਗ ਵਿਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਸਲ ਉਪਯੋਗਤਾ ਉਪਕਰਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਕਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੋੜ ਹੋਵੇ।
10) ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਵਿੱਚ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਚੁਸਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਅੱਜ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੰਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ,ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਭੇਜਣ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ,ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ,ਅਲਾਰਮ ਆਦਿ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,ਹਰ ਇੱਕ ਫ਼ੌਜੀ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੈਪਲਸ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
11) ਫ਼ੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵਿੱਚ: ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਚ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚਣਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ,ਅੱਜ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹਾਈ ਰੈਜ਼ੋਲੂਸ਼ਨ ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਦੂਜੇ ਖਾਤੇ ਤੇ ਅੱਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ,ਇਹ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
12) ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿੱਚ: ਇਹ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਅੱਜ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣਾ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ,ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਬੇਕਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਤੁਰੰਤ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਇਹ ਸੌਦੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬੈਂਕ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਤੋਂ ਸਮਾਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ: 1) ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸੰਚਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ :ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਨੇ, ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਮੇਲ ਜੋਲ, ਪ੍ਰੇਮ- ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਇਆ, ਦੋਸਤਾਂ, ਮਿੱਤਰਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਕੁਝ ਮੀਟਰਾਂ ਦਾ ਦੂਰੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤੇ ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਹੀ ਕਰਦੇ।
2) ਟਾਈਮ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ: ਹੁਣ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਬਹੁਤ ਚੁਸਤ ਹੋ ਗਏ, ਲੋਕ ਵੇਲੜ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਸਰਫਿੰਗ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਲੋਕ ਉਦੋਂ ਵੀ ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਵਕਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੋਬਾਇਲ ਰਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਲੜਾਈ-ਝਗੜੇ ਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕਲੇਸ਼ ਦਾ ਵੀ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਬਚਿੱਆਂ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਪੜਨ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ।
3) ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ :ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸੰਪਰਕ, ਸਾਡੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੇ ਲੰਬੇ ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਨਿਗਾਹ, ਤਣਾਅ ਤੇ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣ, ਸਭ ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਜਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਘੱਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਜਾਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਅੱਖਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੈ।
4) ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ: ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਅੱਜ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤ ਸਕਦਾ,ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਕੌਣ ਹਨ, ਤੁਹਾਡਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕੀ ਹੈ, ਤੁਹਾਡਾ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਆਦਿ ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤੇ ਰਾਹੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਾਲੇ ਮੋਬਾਇਲ ਨੰ- ਤੇ ਈ-ਮੇਲ ਪਤਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਈ-ਮੇਲ ਕਰਕੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
5) ਪੈਸਾ ਡਰੇਨ : ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਉਨਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਤੇ ਰੱਖ ਰਖਾਵ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵਧ ਗਈ, ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਖਰੀਦਣ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਚੀਜ਼ਾਂ’ ਤੇ ਖਰਚੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
 

ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੋਵੇਂ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ  ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਇਸ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ, ਜਦੋਂ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਸਾਨੂੰ ਲਾਭ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਫਿਰ ਇਹ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ । ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਾਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ ਕਰਦਾ, ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ, ਸਾਨੂੰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ,ਨੌਕਰੀ ਤੇ ਮੌਕੇ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੈਂਕੜੇ ਉਪਯੋਗਤਾ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ,ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ  ਦੇ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹਨ।

Satpal Singh,M.Sc,M.Ed.M.A.Pbi, Biology Lecturer,G.S.S.S. Tanda Urmar  HSP.